ابزارهای گرافیکی برای کار با دیتابیس اوراکل

زمانی که برخی از بانک های اطلاعاتی مانند SQL SERVER را نصب می کنیم، همراه با دیتابیس یک ابزار گرافیکی مناسب نصب می شود که می توانیم با استفاده از آن به بانک اطلاعاتی مقصد متصل شویم و دستورات مختلف را اجرا کنیم. اما در پکیج نصب دیتابیس اوراکل ابزار گرافیکی مناسب وجود ندارد و باید به صورت مجزا این ابزار را تهیه و نصب کنیم. علاوه بر مدیران دیتابیس، برنامه نویسان و توسعه دهندگان هم نیازمند یک ابزار گرافیکی جهت پیش برد پروژه های خود هستند.

در ادامه سه مورد از ابزارهای گرافیکی پرکاربرد را معرفی می کنیم. همچنین روش پیکربندی آنها و نحوه اتصال این ابزار به دیتابیس اوراکل توضیح داده می شود. برای مشاهده کاراکترها و متن های فارسی در دیتابیس اوراکل بهتر است تنظیماتی در سطح سیستم عامل و ابزار گرافیکی انجام شود که آنها را در این متن عنوان می کنیم.

 

1.PL/SQL DEVELOPER

یکی از پرکاربردترین نرم افزارهای تجاری که امکان کار با دیتابیس اوراکل را فراهم می کند ابزار PL/SQL DEVELOPER است. این نرم افزار توسط شرکت Allround Automations روانه بازار شده است.

 

2.ORACLE SQL DEVELOPER

از ابزارهایی که توسط شرکت اوراکل تهیه و توزیع گردیده است ابزار SQL DEVELOPER می باشد و می توان آن را به صورت رایگان از سایت اوراکل دانلود کرد.

این ابزار قابلیت نصب و اجرا در سیستم عامل های ویندوز و لینوکس را دارد. البته در کنار این نرم افزار باید ابزار JDK نصب شود. 

نکته: اگر در حین اجرای نرم افزار SQL DEVELOPER به مشکل بر می خورید می بایست در فایل پیکربندی sqldeveloper.conf در مسیر نرم افزار  و در پوشه bin یکسری از تنظیمات انجام شود و دوباره نرم افزار را اجرا کنید.

نکته: همراه نصب دیتابیس اوراکل یا اوراکل کلاینت نگارشی از نرم افزار sql developer نیز نصب می شود.

 

3.TOAD FOR ORACLE

ابزار TOAD یک نرم افزار از نوع تجاری می باشد که توسط شرکت QUEST SOFTWARE طراحی و توسعه یافته است. این نرم افزار به نسبت دو ابزار قبلی امکانات بیشتری جهت کار با دیتابیس اوراکل در اختیار می گذارد. 

نکته: قبل از نصب این نرم افزار باید NET FRAMEWORK راه اندازی شود.

 

روش های پیکربندی  ابزار گرافیکی

در این قسمت دو مدل مختلف پیکربندی ابزار گرافیکی را توضیح می دهیم که برای دو ابزار TOAD و PL/SQL DEVELOPER صدق می کند.

مدل اول: در این مدل دیتابیس در سرور مقصد است و ابزار گرافیکی در سرور مبدا نصب می باشد. در این حالت باید یک نرم افزار اوراکل کلاینت یا اوراکل دیتابیس در سرور مبدا و در کنار PL/SQL DEVELOPER و یا TOAD نصب کنیم تا بتوانیم از طریق آن به دیتابیس مقصد متصل شویم.

نکته: ابزار SQL DEVELOPER نیازی به نصب اوراکل کلاینت یا اوراکل دیتابیس ندارد.

مدل دوم: در این حالت یک دیتابیس در سرور مبدا و در کنار نرم افزارهای گرافیکی داریم که می خواهیم به آن متصل شویم. بنابراین دیگر نیاز نیست در سرور مبدا اوراکل کلاینت یا اوراکل دیتابیس را نصب کنیم.

نکته: اگر نرم افزار PL/SQL DEVELOPER سی و دو(32bit) بیتی باشد باید در هرکدام از مدل های 1 یا 2، اوراکل کلاینت 32 بیتی نصب کنیم وگرنه خطای زیر را دریافت می کنیم که بیانگر ناسازگاری از لحاظ 32 بیتی یا 64 بیتی بودن نرم افزار گرافیکی می باشد.

بنابرین هر زمان نرم افزار PL/SQL DEVELOPER سی دو بیتی باشد باید یک اوراکل کلاینت 32 بیتی نصب کنیم تا از فایل کتابخانه ای مناسب استفاده شود(OCI.DLL).

 

روش  اتصال به دیتابیس اوراکل توسط ابزارهای گرافیکی

در این قسمت سه مدل ارتباطی بین دیتابیس اوراکل و نرم افزار PL/SQL DEVELOPER را توضیح می دهیم. روش برقراری ارتباط در این مدل ها برای تمام ابزارهای گرافیکی به همین روال است. البته همانطور که در قسمت قبل عنوان شد نرم افزار SQL DEVELOPER برای اتصال به سرور مقصد نیازی به نصب اوراکل کلاینت ندارد. 

مدل 1: ابتدا حالتی را درنظر می گیریم که در سرور مبدا و در کنار ابزار PL/SQL DEVELOPER یک دیتابیس اوراکل ایجاد شده است و هردوی آنها 32 بیتی هستند(یا هردو 64 بیتی هستند). بنابراین در صفحه اول نرم افزار PL/SQL DEVELOPER نام کاربری، رمزعبور و SID دیتابیس را وارد می کنیم و متصل می شویم.

نکته: اگر ابزار PL/SQL DEVELOPER از نوع 32 بیتی باشد و بخواهیم به یک دیتابیس که در همین سرور قرار دارد و 64 بیتی است  متصل شویم باید یک اوراکل کلاینت 32 بیتی نصب کنیم تا ابزار PL/SQL بتواند از فایل کتابخانه ای مناسب استفاده کند.

 

مدل 2: اگر در سرور مبدا یک نرم افزار اوراکل دیتابیس 32 بیتی در کنار یک نرم افزار PL/SQL DEVELOPER از نوع 32 بیتی داریم می توانیم به دیتابیس سرور مقصد (دیتابیس مقصد از نوع 64 بیتی یا 32 بیتی) متصل شویم.

همچنین به منظور ایجاد سهولت در متصل شدن به دیتابیس می توانیم در نرم افزار اوراکل دیتابیس در سرور مبدا فایل tnsnames.ora را تنظیم کنیم. آدرس فایل tnsnames.ora در مسیر زیر است که ORACLE_INSTALL_DIRECTORY همان مسیر نصب اوراکل دیتابیس در سرور مبدا می باشد.

<ORACLE_INSTALL_DIRECTORY>/product/11.2.0/dbhome_1/NETWORK/ADMIN

در این فایل برای تنظیم  TNS دیتابیس مقصد موارد زیر را اضافه می کنیم.

اگر در سرور مبدا اوراکل دیتابیس از نوع 64 بیتی و  نرم افزار PL/SQL DEVELOPER از نوع 32 بیتی باشد باید یک اوراکل کلاینت 32 بیتی نصب کنیم تا فایل کتابخانه ای مناسب را داشته باشیم.

در این حالت با وارد کردن نام TNS تنظیم شده در قسمت دیتابیس و نام کاربری و کلمه عبور به دیتابیس متصل می شویم.

مدل 3: در این حالت نرم افزار PL/SQL DEVELOPER از نوع 32 است و یک اوراکل کلاینت 32 بیتی نصب می کنیم و دیگر اوراکل دیتابیس نصب نمی کنیم. بنابراین این اوراکل کلاینت فایل کتابخانه ای OCI.DLL را فراهم می کند. همچنین می توانیم TNS مورد نیاز را در فایل TNSNAMES.ora مربوط به اوراکل کلاینت تنظیم کنیم.

 

همچنین باید متغیر PATH را تنظیم کنیم تا به ORACLE_HOME اشاره کند(در صورتی که تنظیم نشده باشد). در این متغیر مسیرهای دیگر با علامت ; جدا می شوند. قسمت مربوط به متغیرها در ویندوز در میسر control panel / system / advanced system settings و قسمت environment variables قرار دارد.

Path=D:\DevPrograms\oracleclient_12.2.0\bin;……

در نهایت می توانیم با وارد کردن نام TNS تنظیم شده، نام کاربری و کلمه عبور به دیتابیس متصل می شویم.

نکته: در هرکدام از سه مدل بالا اگر یک اوراکل کلاینت یا اوراکل دیتابیس جدید نصب شود باید مسیر آن در ابزار PL/SQL DEVELOPER  تنظیم شود. برای این منظور ابتدا PL/SQL DEVELOPER را باز کنید و سپس از منوی TOOLS  گزینه PREFRENCES را انتخاب کنید.

سپس در قسمت ORACLE HOME آدرس اوراکل کلاینت و در قسمت OCI library آدرس فایل OCI.DLL را وارد می کنیم.

 

نکات مهم در فارسی سازی PL/SQL DEVELOPER

اگر تنظیمات زیر رعایت نشود ابزارهای گرافیکی کاراکترهای فارسی را به شکل علامت سوال یا نامفهوم نشان می دهند. به منظور اینکه نرم افزار گرافیکی ما (PL/SQL DEVELOPER و TOAD) بتوانند کارکترهای فارسی ذخیره شده در دیتابیس اوراکل را به درستی نمایش دهند موارد زیر را در سیستم عامل ویندوز انجام می دهیم:

1.در محیط ویندوز وارد کنترل پنل شده و سپس REGION AND LANGUAGE را انتخاب کنید در نهایت در قسمت Administrative باید Change System Locale را انتخاب کرده و Current System Locale را در حالت PERSIAN تنظیم کرد.

2.در محیط PL/SQL DEVELOPER و در منوی Configure گزینه Preferences را می زنیم و در قسمت Fonts برای تمام فونت ها بر روی Select کلیک کرده و درقسمت Script زبان Arabic را نتخاب می کنیم و Apply می کنیم.

3.وارد ریجستری کامپیوتر مبدا که در کنار ابزار گرافیکی یک اوراکل کلاینت یا اوراکل دیتابیس نصب کردیم می شویم و وارد قسمت HKEY_LOCAL_MACHINE\SOFTWARE\ORACLE می شویم و سپس بر روی KEY_OraDBversionHOME که مربوط به اوراکل کلاینت یا اوراکل دیتابیس ما می باشد کلیک کرده و مقدار متغیر NSL_LANG را برابر با AR8MSWIN1256 تنظیم می کنیم. توجه شود که KEY_OraDBversionHOME بسته به مدل اوراکل دیتابیس یا اوراکل کلاینت یک نام متفاوت دارد. همچنین می توان رجیستری را برای متغیر NLS_LANG جستجو کرد و بعد از پیدا کردن این متغیر، تنظیم لازم را انجام دهیم.

نکته: در دیتابیس اوراکل هر کاراکترست یکسری از حروف و زبان های خاص را پشتیبانی می کند. موقع ایجاد دیتابیس یک کاراکترست برای آن انتخاب می کنیم که اگر بعدا بخواهیم آن را تغییر دهیم فقط می توانیم کاراکترست هایی که زیرمجموعه آن کاراکترست است را انتخاب کنیم وگرنه ممکن است اطلاعات دیتابیس از بین برود.

بنابرین در رجیستری ویندوز و پس از نصب اوراکل کلاینت یا اوراکل دیتابیس بهتر است برای ارتباط ویندوزی این ابزار با دیتابیس ها یک کاراکترست مناسب انتخاب کنیم که معمولا برای نمایش کاراکترهای فارسی / عربی از AMERICAN_AMERICA.AR8MSWIN1256 استفاده می کنیم.

نکته: در زمان جستجوی like کاراکترهای فارسی اگر از علامت های % استفاده می کنیم باید این علامت را با فونت انگلیسی تایپ کنیم.

 

Comments (5)

  1. آقایان مهندس عزیز؛ عالیجنابان یوسف زاده و خالقی شما سزاوار و شایسته بهترین نعمت های خدایین چرا که وجودتون مانند چراغ راه مسیر ماست… زندگی تان نورانی و سرشار از نور و پرتو دانش…

  2. با سلام
    من از pl sql developer استفاده می کنم و تمامی تنظیمات فارسی سازی رو انجام دادم منتها همجنان برای داده های با تایپ varchar2 حروف فارسی به شکل علامت سوال نمایش داده می شود اما برای داده های با تایپ nvarchar2 مشکل ندارد.
    ضمنا با ابزارهای دیگری ماننند oracle sql developer حروف درست نمایش داده می شوند.

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *